Hχητικό ντοκουμέντο με τη φωνή του ποιητή

Hχητικό ντοκουμέντο με τη φωνή του ποιητή υπάρχει στο αφιέρωμα στον Κλείτο Κύρου του Εντευκτηρίου, τεύχος 63 το οποίο συνοδεύεται από cd όπου ο Κύρου διαβάζει ποιήματά του ―από ηχογράφηση του 9,58fm της ΕΡΤ3, επί της χρυσής εποχής που διευθύντριά του ήταν η Βάνα Χαραλαμπίδου.

φωτογραφίες που έβγαλε ο ποιητής

φωτογραφίες του ποιητή

Μέρες του Άγιου Σεπτέμβρη

με ευχαριστίες στον Χρήστο Δημάκη για την εξαιρετική δουλειά στη σελίδα του

Το κίνητρο

με ευχαριστίες στον Χρήστο Δημάκη για την εξαιρετική δουλειά στη σελίδα του

Η εποχή των σπηλαίων, Η πλοκή

με ευχαριστίες στον Χρήστο Δημάκη για την εξαιρετική δουλειά στη σελίδα του

Πανανθρώπινη ποίηση

με ευχαριστίες στον Χρήστο Δημάκη για την εξαιρετική δουλειά στη σελίδα του

Εισβολή

εδώ
με ευχαριστίες στον Χρήστο Δημάκη για την εξαιρετική δουλειά στη σελίδα του

με ευχαριστίες στον Χρήστο Δημάκη για την εξαιρετική δουλειά στη σελίδα του

Αναζήτηση

Απόψε βασανίστηκαν και πάλι οι αρχαίες μνήμες
Απόψε εξαντλήθηκαν οι τελευταίες αναμονές
Η νύχτα καταθλιπτικά γέρνει επάνω στις ψυχές μας
Κι εμείς του κάκου ψάχνουμε μιαν ήλιου αναλαμπή
Μονάχοι ολομόναχοι στα ρίγη τού χειμώνα
Ζητούμε λίγη ζεστασιά σε σκορπισμένες στάχτες
Χάσαμε καθρεφτίσματα σε λαμπερά φευγάτα μάτια
Ψάχνουμε είδωλα νεκρά σε λίμνες που έχουν στερέψει
Όλα μας άφησαν γοργά –τα πεύκα οι αμμουδιές
Του ανέμου τα σφυρίγματα τα χάδια οι επάλξεις
Κι όμως το ξέρουμε καλά προτού να ξημερώσει
Θα ξαναγεννηθούν οι αναμονές οι ελπίδες θα πληθαίνουν


Από τη συλλογή Αναζήτηση-Αναμνήσεις μιας αμφίβολης εποχής (1949)
Πηγή: Κλείτος Κύρου, Εν όλω / Συγκομιδή 1943-1997 (1997)

Μόνωση

Αλίμονο
Το ξέρουμε πια πως δε θα γυρίσει
Εκείνη που θρυμμάτισε τα σπάνια ιδανικά μας
Και που μας άφησε στητούς
Κοντά στ’ ακροθαλάσσι

Κάτι που έμεινε

Η ώριμη στιγμή του χωρισμού
Μας πρόφτασε βιαστικά
Φορέσαμε κι οι δυο από ένα χαμόγελο
Ελέγχαμε τις χειρονομίες μας

Το κορίτσι που ζητούσε λίγο φεγγάρι λίγη θάλασσα και λίγη μουσική μες στην καρδιά της

Μια μέρα θα μας κλάψουν οι αγριοδαμασκηνιές
Και τα κορίτσια που ποθήσαμε
Σεμνά θα μας θρηνήσουν

Πίστη

στον Θανάση Κωσταβάρα
που το ανακάλυψε

Ξέραμε πως θα ’ρχόταν μια μέρα
Που θα φιλιόμασταν όλοι στους δρόμους
Που οι παπαρούνες θα σαλεύαν ελεύθερες στον άνεμο
Που τα βράδια θα πέφταν αργά γεμάτα καλοσύνη

Θύμηση

στον Νίκο Κύρου
in memoriam
Μεσάνυχτα
Στιγμή τελεσίδικη μ’ επιθανάτιο ένδυμα
Ερημικοί πελάτες ανοίγουνε την πόρτα
Με πρόσωπα οργωμένα απ’ το χιονόνερο
Δυο γυαλισμένα όργανα

Το αρχείο του ποιητή στο ΕΛΙΑ

Ο ποιητής με φροντίδα και επίγνωση χάρισε όσο ζούσε (αλλά και η γυναίκα του Φιλιώ όταν εκείνος έφυγε) μεγάλο μέρος της βιβλιοθήκης του στο Ελληνικό Λογοτεχνικό Αρχείο
εδώ

Εισβολή

Οι στρατιώτες φεύγαν σκυφτοί με σπασμένες τριάδες
Από τα δυτικά προάστια της χώρας
Γυναίκες με μπόγους στους ώμους
Αστοί φορτωμένοι χρυσάφι και τρόμο
Τα βαπόρια σφυρίζαν με απόγνωση
Οι επιβάτες συνωθούνταν χλομοί και αμφίβολοι
Το λιμάνι καιγόταν σσν δέντρο Χριστουγέννων
Αλλόφρονες δρόμοι

Κουρί

Περπατούσαμε κι έλεγε η καλή μου φίλη στο πλευρό μου
Ξέρεις με δέρνει σκληρά η νοσταλγία του παλιού καιρού
Αγρυπνώ τις κατάλευκες βραδιές και θυμούμαι… θυμούμαι
Οι ματιές της γυάλιζαν γιατί η φίλη θυμούνταν
Κι η φωνή της ηδονίζονταν γιατί η φίλη αναπολούσε
Είν’ η νοσταλγία κάτι τ’ αναπόφευκτο απάντησα

Ένα όνειρο

(Με στοιχεία ποιήματος)
Έγλειφε ο ξανθός αγέρας τα πανιά μας
Κι εμείς γλιστρούσαμε φεύγαμε
Πάνω στα τραχιά νερά
Κρύσταλλα κρέμονταν
Στα παλαμάρια στις αντένες και στα ξάρτια
Και όλο πλέαμε χωρίς σταματημό
Και ξαφνικά ορθώθηκε μπροστά μας
Ένα νησί πανύψηλο πεντακάθαρο κι απότομο
Με τρεις αρπάγες μυτερές
Με γλιστερές βουνοκορφές
Μ’ αισιοδοξία κι ελπίδες
Σκύψανε στο αυτί και μας εξήγησαν
Είναι η Πελοπόννησο
Κι εμείς πικρόχολοι πλέαμε

Μετουσίωση

Τ’ αστέρια διαγράφαν το χαμό τους σε θριαμβικές τροχιές
Οι ψαράδες χτυπούσαν τη θάλασσα με τη λαπούτα
Σε οκνά διαστήματα
Ταράζοντας τα ψάρια

Επιστροφή

Επιστροφή
«… qui ne pouvait pas
croire à la fin du voyage»
J. Supervielle

Το τέλος ενός ταξιδιού μοιάζει πάντοτε με προδοσία
Μοιάζει με τις φυλακισμένες αναμνήσεις
Πως ήμασταν κάποτε νέοι
Και πιάναμε το σφυγμό της γης

Αλλοίωση

Ιδού εμείς
Νέοι κι όμως τόσο παράφωνα γερασμένοι
Με το λιοπύρι των εικοσιτεσσάρων χρόνων
Να ξεθυμαίνει στις ανοιχτές μας παλάμες
Κουρασμένοι μετανάστες σε ανήσυχες περιοχές

Κυριακή απόγεμα

Παραθαλάσσιο κέντρο
Καρέκλες και τραπέζια ξέχειλα από κόσμο
Μουσική χειροκροτήματα
Ο μαέστρος υποκλίνεται ευγενικά

Κλ. Κύρου: Η άλλη εκδοχή της ποίησης της ήττας

Γιώργος Καραμπελιάς



εδώ

στον Μιχάλη Μερακλή

Όταν “μια μορφή της ζωής έχει περάσει” (Χέγκελ), χωρίς όμως ακόμα να ’χει χαράξει μια καινούργια αυγή, αυτές τις εποχές της ήττας, της υπομονής, όταν μόνο ο “γερο-τυφλοπόντικας” του Κάρολου Μαρξ συνεχίζει να σκάβει αθόρυβα και υπόγεια, τότε η πολιτική και η κοινωνιολογική σκέψη πολύ συχνά οπισθοδρομεί ή παραμένει στάσιμη, στην αναπαραγωγή και την απολογία για τα παλιά και τα χαμένα, χωρίς τίποτε το καινούργιο, τίποτε το αυθεντικό. όταν ακόμα δεν έχει διαμορφωθεί μια καινούργια πολιτική και ιδεολογική πρόταση, πολύ συχνά μια σκέψη αυθεντική και επαναστατική “προσφεύγει στην τέχνη της ποιήσεως”. 

Προσθαφαιρέσεις

Μετρούσε τα χρόνια
Τόσα
Αφαιρούσε
Τα χρόνια του ύπνου
Εκείνα του κάτεργου
Τη χαμένη δεκαετία
Τόσους θανάτους
Τόσα σφάλματα
Αναμονές
Τι μένει

Τοπίο

Ο παιδιάστικος ήλιος που έπαιζε κρυφτό στη φυλλωσιά των δέντρων
Το γόνιμο γρασίδι που ανάδευε κουρασμένη προσπάθεια
Το κορίτσι που ολημέρα έτρεχε στους ήλιους
Κι έριξε το κορμί του με συνέπεια στο πλευρό μας
Οι μπούκλες που μας εξαφάνισαν
Η γρανιτένια σιγή
Η σαγήνη
Θύμιζαν σονέτο
 
Από τη συλλογή Αναζήτηση-Αναμνήσεις μιας αμφίβολης εποχής (1949)
Πηγή: Κλείτος Κύρου, Εν όλω / Συγκομιδή 1943-1997 (1997)

Προσμονή

Όταν προσμέναμε σε δωμάτια φορτωμένα καπνούς κι απαντοχή
Κοιτάζοντας ανήσυχα από το παράθυρο
Όταν βηματίζαμε σε υγρές δεντροστοιχίες
Κουτσαίνοντας από έρωτα
Όταν καρφώναμε το μάτι στο σκάκι του λιθόστρωτου
Δαγκώνοντας με απόγνωση τα νύχια
Όταν νομίζαμε πως χτυπούσαν την πόρτα
Όταν ο δείχτες αγκομαχούσαν
Και οι άνθρωποι μας βλέπαν λοξά και περίεργα
Όταν ψάχναμε τα χαμένα χειρόγραφα στο δάσος
Όταν ακόμη ελπίζαμε
Οι γυναίκες όλες είχαν λιποτακτήσει πια
Η μία μετά την άλλη
 
Από τη συλλογή Αναζήτηση-Αναμνήσεις μιας αμφίβολης εποχής (1949)
Πηγή: Κλείτος Κύρου, Εν όλω / Συγκομιδή 1943-1997 (1997)
βλ. και εδώ

Κλείτος Κύρου «Οπτική απάτη» παράλληλο για τον Κρητικό

Κατατρύχονταν
από μια μορφή γυναίκας
Την έβλεπε στον ύπνο του μ’ υψωμένα
Χέρια να παραληρεί με θέρμη
Την έβλεπε κάθε πρωί να γνέφει
Στο απέναντι παράθυρο να χαμογελά
Μ’ αστραπές στα μάτια και στα δόντια
Μες στο μισοσκότεινο δωμάτιο
Σύμβολο της άυλης παντοτινά γυναίκας
Έτσι νόμιζε τουλάχιστο δεν είχε διδαχθεί
Τους παράγοντες της οφθαλμαπάτης.
Όταν πια κατάλαβε είχε ξημερώσει
Σα να κύλησε μια ατελείωτη νύχτα
Κι ήταν μόνος πάλι και ξεφύλλιζε
Παλιές πολύ παλιές φωτογραφίες.

1912-2012 η Θεσσαλονίκη γιορτάζει. Πόλη είναι και οι άνθρωποί της: Κλείτος Κύρου

εδώ
Κλείτος Κύρου, ποιητής, 1921-2006 
Γνωριστήκαμε στον τραπεζικό χώρο αρχές δεκαετίας ’80, εκείνος διευθυντής στην Πίστεως, εγώ στην Εμπορική. Μετά γνωρίσαμε ο ένας το έργο του άλλου, εκείνος το ζωγραφικό μου, εγώ το ποιητικό του. Παρών σε όλες τις εκθέσεις μου, πήρε έργα μου του χάρισα άλλα τόσα και ανελλειπώς μου έστελνε τις ποιητικές του συλλογές με προσωπική αφιέρωση.

Πριν

εδώ

ΕΙΝΑΙ ΚΙ Η ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ένα δίκοπο μαχαίρι

Βρίσκουν ευκαιρία οι διώκτες σου και συσπειρώνονται

Δε σε κυνηγούν πια με όπλα μετάλλινα χειροπιαστά

Μετέρχονται λογής λογής τεχνάσματα μιμούνται

Φωνές υπεισέρχονται στα όνειρά σου πλαστο-

Γραφούν στίχους τραγουδούν τραγούδια κάποιας άλλης

Εποχής εκβιάζουν με αναδρομές αναδρομές αναδρομών

Πίσω μέχρι τα παιδικά σου χρόνια πιο πίσω ακόμη

Στο διάστημα όπου πλανιόσουν σα μια ευχή γονέων

Προσμένουν  να ενδώσεις καθώς στρώνεις πάλι

Το κρεβάτι κι ετοιμάζεσαι να ξαγρυπνήσεις

Μόνος μέσα σε μια ερημιά που όλο μεγαλώνει.

τα εξώφυλλα των βιβλίων

εδώ
και
εδώ

Κριτική για τη συλλογή, Αλλά η αφή πες μου πως γίνεται να διασωθεί Θεσσαλονίκη. Ο ανθολόγος Ερμής, 2000

…Ποιητής μνήμης ο Κύρου μετουσιώνει το Εγώ στο Εμείς σκύβοντας με μοναδική ευαισθησία και οξυδέρκεια στις περιπέτειες της γενιάς του, της πατρίδας του, τελικά ολόκληρης της Ευρώπης. Οι διαψεύσεις της Ιστορίας, οι αυταπάτες οραμάτων που συγκλόνισαν κάποτε την ευρωπαϊκή ήπειρο συναντιούνται με τις εσωτερικές περιπέτειες της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά κι εκείνες της ποίησης, στο έργο του Κλείτου Κύρου. Ένα έργο σπουδαιότατο ελεγειακού και εξομολογητικού χαρακτήρα που όσο περνούν τα χρόνια εμπλουτίζεται, διευρύνεται και ταυτόχρονα βαθαίνει. Ένα έργο πολύ κοντά στον Άνθρωπο που πασχίζει να μην ξεχάσει άρα να εξακολουθήσει να ζει. Ο επίσης ποιητής και ανθολόγος Μάρκος Μέσκος, τόσο στη εισαγωγή του όσο και στην ανθολόγηση του ποιητικού έργου του Κλείτου Κύρου επιτυγχάνει να αναδείξει σφαιρικά το ποιητικό πρόσωπο του Θεσσαλονικέα ποιητή εστιάζοντας την προσοχή του στις πιο καίριες στιγμές του…

Έλενα Χουζούρη, Ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας, Περιοδικό ΙTHACA Νο 12, 11-12/2001 (προδημοσίευση)

Οι κατασκευές (1949-1979), Αθήνα, Κέδρος, 1980

Και πράγματι, εκείνο που αμέσως διακρίνει κανείς στην πρώτη από τις παραπάνω συλλογές, Τα πουλιά και η αφύπνιση που ωστόσο το πρώτο μέρος της είχε ήδη κάνει την εμφάνισή του από τον συγκεντρωτικό, υπό τον τίτλο Κατασκευές (1949-1979), τόμο του 1980, είναι μια διάθεση ανυποχώρητου μονωτισμού ο οποίος όμως κρατά πάντα σε μια εγρήγορση, εμφανέστατη, τη μνήμη. Ο εχθρός πλέον εδώ διακρίνουμε να έρχεται με άλλον μανδύα και η έλλειψη ονείρου ωθεί σε μια, σε άλλη βάση πια, εκ νέου προσφυγή στην ποίηση. Μια προσφυγή, που γίνεται σαφέστερη στην αμέσως επόμενη συλλογή του Κλείτου Κύρου με τον δηλώνοντα πολλά τίτλο Περίοδος χάριτος, στις σελίδες της οποίας το φάσμα του θανάτου πλανάται από σελίδα σε σελίδα, θα λέγαμε. Σπαράγματα θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε τα ποιήματα αυτής της συλλογής, ίσως της πιο μεστής και της πιο ζοφερά αληθινής από όλε τις μέχρι τώρα του Κλείτου Κύρου.


Γιώργος Μαρκόπουλος, ποιητής, Περιοδ. Ο ΠΟΛΙΤΗΣ, Νο 48, 2-1998

Κριτική για τη συλλογή Απολογία, 1966

[..] Η «νύχτα» είναι το σύμβολο, που κυριαρχεί στην ποίηση του Κ. Κύρου. Κραυγές της νύχτας είναι, άλλωστε, και ο τίτλος του πρώτου και ουσιαστικότερου, νομίζω, μέρους του βιβλίου. Φυγή από το πραγματικό και το αισθητό, καταφυγή στο όνειρο και τη μνήμη, τη μοναξιά και τη ενδοσκόπηση, που θα δώσουν στα πράγματα τις ουσιαστικές τους διαστάσεις και θα αποκαλύψουν το πραγματικό πρόσωπο της Μοίρας και της ζωής, διαλύοντας τις ψευδαισθήσεις, κι ακόμη ο ύπνος, που «κατάντησε ένα θαύμα», είναι ό,τι προσφέρει στον ποιητή η νύχτα για να τον κρατάει τόσο δεμένο μαζί της…

Κριτική για τη συλλογή Κελιδάριθμοι

Στους Κλειδάριθμους η αλλαγή της γραφής είναι αισθητή. Ο ποιητής δεν είναι πια η φλεγόμενη φωνή που κατακλύζει το ποίημα, αλλά προσπαθεί να κρατηθεί σε μια απόσταση από τον κόσμο των βιωμένων καταστάσεων και των πραγμάτων.

Κριτική για τη συλλογή Κραυγές της νύχτας, 1960

Στις δύο πρώτες συλλογές του είχαμε ποιήματα που ήταν, ιδιαίτερα στην πρώτη, σκεύη διαθέσεων: αρκετά συναισθηματικά ρευστά, κάποια χαλαρότητα συνθέσεων και αφήγηση με φραστικές κοινοτοπίες.

Κριτική για τη συλλογή Αναζήτηση, 1949

Ο Lorca, που τόσο πολύ καταπιάστηκε μαζί του, τελευταία, ο ποιητής της Αναζήτησης (οι ελληνικές μεταφορές του δε με ικανοποίησαν καθόλου) δεν τον παρέσυρε σε φλύαρες εξωτερικές μεταγραφές χρωμάτων, (τοπίων και γραφικών λαογραφικών εθίμων ή ήχων λαϊκών και δημοτικών τραγουδιών) όπως συνέβηκε μ’ όλους τους αθηναίους συναδέλφους του, που εθέλχθησαν από τον ισπανό Ποιητή. Και τούτο είναι κάτι, που πρέπει να του το αναγνωρίσω από την αρχή […]

Ο ποιητής Κλείτος Κύρου

Αλέξανδρος Αργυρίου


Ποιητής και μεταφραστής ποιημάτων μοντέρνων ποιητών, ο Κλείτος Κύρου εμφανίστηκε στα Ελληνικά Γράμματα αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και εντάσσεται τιμητικά και αδιαφιλονίκητα στην πρώτη μεταπολεμική κατηγορία των νέων τότε ποιητών που έζησαν τη φρίκη της γερμανικής κατοχής, με συνέπεια το έργο τους να φορτίζεται από το ζοφερό κλίμα που επικρατούσε εκείνους τους καιρούς.

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΒΛΙΟΥ

εδώ

Ασκήσεις μνήμης

Ο Μάης του '68
Ο Δεκέμβρης του '44
Πιο πρόσφατος ο Νοέμβρης του '73
Σήμερα ενδείξεις μόνο χρονολογικές
Κι οι επίγονοι επιλήσμονες σαν πάντα
Μη βάζετε πια σημάδια σε λέξεις
Σε σπίτια ερειπωμένα ή σε τραγούδια
παλιά
Πάντα θα βρίσκετε το δρόμο σας
Και πάντα θα τον χάνετε
Αναζητώντας κάθε τόσο καινούργιους
θεούς

ΚΛΕΙΤΟΣ ΚΥΡΟΥ «ΨΗΓΜΑΤΑ ΜΝΗΜΗΣ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 1936-2000»

εδώ

AΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΕ ΕΝΑΝ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΙΗΤΗ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΕΚΛΕΚΤΟ ΠΟΛΙΤΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Τζένη Οικονομίδη, Μιχάλης Μπαρτσίδης & Ελένη Χοντολίδου

 

Μετά από επώδυνη εγχείρηση και πάλη με το αναπνευστικό του σύστημα, ο Κλείτος Κύρου έσβησε σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης τη Δευτέρα, 10 Απριλίου του 2006. Εάν ποίηση είναι και οι πράξεις μας, ο ποιητής Κλείτος Κύρου που δεν είναι πια –αλίμονο– μαζί μας, με την τελευταία του πράξη, απόφαση συνειδητή και ζυγισμένη όσο καμιά, έγραψε το τελευταίο του ποίημα: σύμφωνα με τις τελευταίες επιθυμίες του η σoρός του αποτεφρώθηκε και η στάχτη του σκορπίζεται σήμερα στις πλαγιές του Ολύμπου όπου και τον αποχαιρετούν η σύντροφος της ζωής του Φιλιώ, τα παιδιά του Ελένη-Αντρέας και Γιώργος οι οικείοι και οι φίλοι του, η πόλη της Θεσσαλονίκης.

Εκδήλωση στην ΕΜΣ, Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2006

 

ο ποιητής υπογράφει το φυλλάδιο που είχε μοιραστεί (φωτογραφία ΕΧ)

 Κλείτος Κύρου: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΩΙΝΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

από την κηδεία του ποιητή

φυλλάδιο που μοιράστηκε στους παρισταμένους

Στις πλαγιές του Ολύμπου θα σκορπιστεί η στάχτη του αγαπημένου μας Κλείτου Κύρου, αφού αποτεφρωθεί η σορός του στο εξωτερικό, σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία. Μας άφησε μόνους το πρωί της Δευτέρας 10.4.2006. Οι οικείοι και οι φίλοι του θα τον αποχαιρετήσουν σε ημερομηνία που θα ανακοινωθεί. Δωρεές στη μνήμη του ποιητή στη Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία Τέχνη και στο Χαρίσειο Γηροκομείο (οδός Χαρίση, Άνω Τούμπα) για το Κέντρο Υποστήριξης νόσου Αλτσχάιμερ.
η σύζυγος: Φιλιώ
τα παιδιά: Ελένη-Αντρέας
Γιώργος
η εγγονή: Αθανασία
οι συγγενείς και οι φίλοι του

Ο Κλείτος Κύρου διαβάζει ποιήματά του

εδώ
από εκδήλωση στη Νομική Σχολή το 2005
στο πλαίσιο σιεράς εκδηλώσεων με θέμα "Νομική και Ποίηση"
με πρωτοβουλία της Γιώτας Κραβαρίτου

Ο φωτογράφος Κλείτος Κύρου

της Μάρης Θεοδοσοπούλου
εδώ

Με τον Κλείτο Κύρου, δηλαδή με τη δημοσίευση του έργου του, νομίζαμε ότι είχαμε τελειώσει. Εγκατέλειψε τα εγκόσμια στις 10 Απριλίου 2006, ωστόσο το έργο του το είχε ο ίδιος φροντίσει κοντά μια δεκαετία νωρίτερα.

εκπαιδευτικό πρόγραμμα βασισμένο στις φωτογραφίες του

εδώ

Συντριβή

εδώ


[Ενότητα Τρίγλυφο]
«… ο εντεταλμένος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού επεσκέφθη χθες το Γερμανικόν νεκροταφείον ευρισκόμενον τρία χιλιόμετρα έξω της Θεσσαλονίκης και εξέφρασε τον θαυμασμόν του διά την απλότητα του κοιμητηρίου και τας καταπληκτικάς ευθυγραμμίας, τας οποίας σχηματίζουσιν αι πάλλευκοι πλάκες… εδήλωσεν όμως ότι το εις την είσοδον του νεκροταφείου ανεωχθέν “μπαρ” απετέλει μίαν αληθή παραφωνίαν ταράσσουσαν…»
(εφημερίδες)
Μάρτης 1945

Ο Κλείτος Κύρου στο translatum

εδώ

Τέσσερα ποιήματα (επιλογή-επιμέλεια: Μιχάλης Γελασάκης)

εδώ
Σημείωση: Η επιλογή έγινε από διαφορετικές συγγραφικές φάσεις του ποιητή, ώστε να υπάρχει με όσο το δυνατό μεγαλύτερο δείγμα σε τέσσερα ποιήματα. Αν και στα έμμετρα δεν φαίνεται να είναι τόσο τεχνικός το παρακάτω είναι από τα καλά του. Όσο περνούσαν τα χρόνια η ποίησή του γινόταν πιο εσωστρεφής και πιο αφαιρετική με τον πρωθύστερο λόγο να είναι το αποκορύφωμα.

Σημείωση: Η επιλογή έγινε από διαφορετικές συγγραφικές φάσεις του ποιητή, ώστε να υπάρχει με όσο το δυνατό μεγαλύτερο δείγμα σε τέσσερα ποιήματα. Αν και στα έμμετρα δεν φαίνεται να είναι τόσο τεχνικός το παρακάτω είναι από τα καλά του. Όσο περνούσαν τα χρόνια η ποίησή του γινόταν πιο εσωστρεφής και πιο αφαιρετική με τον πρωθύστερο λόγο να είναι το αποκορύφωμα.

Από το βιβλίο Κλείτος Κύρου «Εν όλω» συγκομιδή 1943-1997
Εκδόσεις Άγρα Δεκέμβριος 2006

ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΕΜΕΙΝΕ
Η ώριμη στιγμή του χωρισμού
Μας πρόφτασε βιαστικά
Φορέσαμε κι οι δύο από ένα χαμόγελο
Ελέγχαμε τις χειρονομίες μας
Και ξεφυλλίζαμε
Τις μέρες που θα ’ρθουν
Βέβαια
Ήταν άσχημο να το συλλογιστώ
Πώς τα χέρια μου
Δεν θα τύλιγαν πια
Τις γραμμές του κορμιού της.
Άνοιξε την τσάντα
Και μου επέστρεψε δυο βιβλία
Ένα κίτρινο πουκάμισο
Και μιαν αλυσίδα

- Λοιπόν
Τώρα δεν έχω πια τίποτα δικό σου
Και ‘σύ νομίζω δεν έχεις τίποτα δικό μου
Δεν απάντησα
Μου έσφιξε τα χέρια
Κι απομακρύνθηκε
Δες έχεις πια τίποτε δικό μου
Κι όμως
Τη θύμησή της
Τη δίπλωσα προσεχτικά
Και την κρατώ ακόμα.
Από τη συλλογή «ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ-αναμνήσεις μιας αμφίβολης εποχής» 1949
Τα ποιήματα της εν λόγω συλλογής γράφτηκαν στο διάστημα μεταξύ 1942-1946. Το βιβλίο τυπώθηκε στις Σέρρες τον Μάρτη του 1949 (σε 150 αντίτυπα) στο τυπογραφείο του Θανάση Γραικόπουλου και κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά. Η βινιέτα του εξωφύλλου ανήκει στην χαράκτρια Barbara Hepworth. Η προμετωπίδα του βιβλίου είναι ένα απόσπασμα από το δεύτερο άτιτλο ποίημα του Μανόλλη Αναγνωστάκη που περιλαμβάνεται στη συλλογή του «Εποχές 3».
ΩΡΑ ΒΟΥΒΗ
Στάχτη στα πόδια, στάχτη στα μαλλιά
Και της Ραχήλ αντιλαλούν οι θρήνοι
Μαύρες χλαμύδες φόρεσαν οι κρίνοι
Κι ατέλειωτα ανεβαίνουμε σκαλιά.
Μας δολοφόνησαν τις Εποχές
Και τις κρεμάσαν σ’ ένα κυπαρίσσι.
Τη θλίψη μας ποιος θα την ιστορήσει,
Που να γυρνούν οι πρώτες μας ιαχές;
Στον ύπνο μας φωλιάζει ολονυχτίς
Αλλάζοντας μορφές ο μανδραγόρας,
Κι από τα χέρια φεύγουν της Πανδώρας
Τα στυγερά λεπίδια της οργής.
Στις φλέβες στάχτη, στάχτη στα μαλλιά
Κι η ώρα της απόφασης σιμώνει.
Ερωτηματικό σκληρό μας ζώνει
Που όσο πάει γίνεται θηλιά.
Από τη σειρά «Έξι καημοί»
Τα ποιήματα της σειράς «Έξι καημοί» είναι γυμνάσματα πάνω στον παραδοσιακό στίχο. Απόπειρες προσαρμογής στη σύγχρονη εποχή. Γράφτηκαν στην περίοδο 1948 – 1960. Το συγκεκριμένο ποίημα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό «Ο αιώνας μας» (τ. 5 Μάης 1949). Και τα έξι ποιήματα της συλλογής παρουσιάστηκαν στον τόμο Ποίηση ’77 των Θανάση Νιάρχου και Αντώνη Φωστιέρη (εκδόσεις Κέδρος).
ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ
Τοπίο παραλογισμού λέξεις που τρίβονται
Σαν κιμωλία αφήνουν εγκαύματα βαθιά
Στα χείλη φεγγάρι μουσκεμένο ραγισμένα
Φώτα ένας έρωτας δράκος αναπαύεται
Στη χλόη λαγοκοιμάται κανένας δεν αποτολμά
Την πρώτη κίνηση όταν σε λίγο θα ξυπνήσει
Θα καταβροχθίσει τις σάρκες μας θα σιγήσει
Τους μνημοπομπούς κι όσο έλεγες πως χρειάζεται
Περίσκεψη και προσοχή τόσο απόμεινες
Τελείως έκθετος στις παρυφές της πόλης.
Από τη συλλογή «Τα πουλιά και η αφύπνιση» 1987
Τα ποιήματα της συλλογής αυτής ανήκουν στη χρονική περίοδο μεταξύ των ετών 1978 και 1986 και τυπώθηκαν σε μορφή βιβλίου από τον εκδοτικό οίκο Νεφέλη, στην Αθήνα τον Απρίλη του 1987 σε 2.000 αντίτυπα.
ΕΡΩΤΑΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ
Έρωτας της ενοχής
Ή μήπως
Ενοχή του έρωτα
Όταν κατανικήσεις
Τη δειλία της παραδοχής
Θα λες τα πράγματα
Με τ’ όνομά τους
Θα βρεις τον τρόπο
Να στηρίξεις επιτέλους
Μια δίκαιη θέση

Από τη συλλογή «Πρωθύστερος λόγος» του 1996
Τα ποιήματα της συλλογής αυτής γράφτηκαν στην περίοδο 1992 – 1996 και τυπώθηκαν στην Θεσσαλονίκη σε 1000 αντίτυπα τον Ιανουάριο του 1996 από τις εκδόσεις Αίγειρος. Η προμετωπίδα του εξωφύλλου περιλαμβάνει ένα απόσπασμα από τον «Εκκλησιαστή» και έναν στίχο του ποιητή Άνθιμου Χ. Ανθίμου (με ψευδώνυμο Άνθος Φιλητάς) από το ανέκδοτο ποίημα του «Επαρχιακό νοσοκομείο» που είχε γραφτεί γύρω στο 1942-43.
Το τυπωμένο είναι σε πολυτονικό. Η στίξη όπου ήταν δυνατό έχει κρατηθεί.

Το κίνητρο

Κάποτε θα ξανάρθω με μακριά μαλλιά μουσκεμένα από την οργή της θάλασσας με φωνή βροντερή που θα πάλλει στο διάστημα για να κατοικήσω και πάλι σ’ αυτή τη γη αλλά όχι σαν ποιητής

Η εποχή των σπηλαίων

Ξαφνικά διαπιστώνεις πως απόμεινες μόνος

Απαριθμείς τους φίλους σου πόσοι πεθάναν

Πόσοι αποτραβηγμένοι στα σπίτια τους άλλοι

Φιλιώ Κύρου (έκθεση φωτογραφιών του ποιητή Κλείτου Κύρου)

εδώ


Με αφορμή την έκθεση φωτογραφιών του ποιητή Κλείτου Κύρου (1921-2006), ο οποίος παράλληλα με την ποίηση και τη λογοτεχνία αγάπησε πολύ και την φωτογραφία, στο Πολιτιστικό Κέντρο του ΜΙΕΤ Θεσσαλονίκης, η σύζυγός του Φιλιώ Κύρου μιλά στην Αναστασία Γρηγοριάδου και το περιοδικό CITY γι' αυτήν και για την κοινή πορεία πενήντα χρόνων ζωής.

Κραυγή δέκατη Πέμπτη

εδώ
από εκδήλωση στη Νομική Σχολή το 2005
στο πλαίσιο σιεράς εκδηλώσεων με θέμα "Νομική και Ποίηση"
με πρωτοβουλία της Γιώτας Κραβαρίτου

Μιλάω με σπασμένη φωνή/ δεν εκλιπαρώ τον οίκτο σας

Μέσα μου μιλούν χιλιάδες

Που κάποτε φώναζαν οργισμένα στον ήλιο

Μια γενιά που έψελνε τα δικαιώματά της

Πίστη

Ξέραμε πως θα ’ρχόταν μια μέρα
Που θα φιλιόμαστε όλοι στους δρόμους
Που οι παπαρούνες θα σαλεύαν ελεύθερες στον άνεμο
Που τα βράδια θα πέφταν αργά γεμάτα καλοσύνη.

Προσωπείο

Δεν έδειχνε σε κανέναν το τραύμα του

Αναπηρία προχωρημένου βαθμού

Κι ωστόσο υπεράνω πάσης υποψίας

Τις νύχτες άνοιγε μυστικά συρτάρια

Άπλωνε μέλη τεχνητά στον καθρέφτη

Συναρμολογούσε ηλικίες χαμόγελα

Το πρωί αναστέναζε νικημένος

Αποσυρόταν 

Κάποτε θ' ανακάλυπταν ήταν επόμενο την αδυναμία του

Ασυμβίβαστη άλλωστε προς το επάγγελμά του

Ήταν εκτιμητής του χρόνου. 

Όταν στους δρόμους

Όταν στους δρόμους βροντούσαν τα τύμπανα
Οι επιστροφές σκοτώναν τις ελπίδες

Εισβολή

Οι στρατιώτες φεύγαν σκυφτοί με σπασμένες τριάδες
Από τα δυτικά προάστια της χώρας
Γυναίκες με μπόγους στους ώμους
Αστοί φορτωμένοι χρυσάφι και τρόμο

Αναζήτηση

Απόψε βασανίστηκαν και πάλι οι αρχαίες μνήμες 

απόψε εξαντλήθηκαν οι τελευταίες αναμονές 

η νύχτα καταθλιπτικά γέρνει απάνω στις ψυχές μας 

κι εμείς του κάκου ψάχνουμε μιαν ήλιου αναλαμπή 

μονάχοι ολομόναχοι στα ρίγη του χειμώνα 

ζητήσαμε λίγη ζεστασιά σε σκορπισμένες στάχτες 

χάσαμε καθρεφτίσματα σε λαμπερά φευγάτα μάτια 

ψάχνουμε είδωλα νεκρά σε λίμνες πόχουν στερέψει 

όλα μας άφησαν γοργά: τα πεύκα οι αμμουδιές 

τ' ανέμου τα σφυρίγματα τα χάδια οι επάλξεις... 

Κι όμως το ξέρουμε καλά προτού να ξημερώσει: 

Θα ξαναγεννηθούν οι αναμονές οι ελπίδες θα πληθαίνουν. 

Κάτι που έμεινε

Η ώριμη στιγμή του χωρισμού
Μας πρόφτασε βιαστικά

Εργογραφία

Ι. Ποίηση

Αναζήτηση·Αναμνήσεις μιας αμφίβολης εποχής. Θεσσαλονίκη, τυπ. Θ.Γραικόπουλου, 1949.

Σε πρώτο πρόσωπο. Θεσσαλονίκη, 1957.

Κραυγές της νύχτας. Θεσσαλονίκη, 1960.

Κλειδάριθμοι. Θεσσαλονίκη, Ε.Σφακιανάκης, 1963.

Απολογία. Θεσσαλονίκη, 1966 (και β΄ έκδοση συμπληρωμένη, Θεσσαλονίκη, 1976).

Οι κατασκευές 1949-1974. Αθήνα, Κέδρος, 1980.

Τα πουλιά και η αφύπνιση. Αθήνα, Νεφέλη, 1987.

Περίοδος χάριτος και άλλα ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Χειρόγραφα, 1992.

Ο πρωθύστερος λόγος. Θεσσαλονίκη, Αίγειρος, 1996.

Αλλά η αφή πες μου πως γίνεται να διασωθεί(επιμέλεια και ανθολόγηση M. Μέσκος), Θεσσαλονίκη, Ο ανθολόγος Ερμής, 2000

Οπισθοδρομήσεις: αναδρομή ζωής, Αθήνα, Άγρα, 2001

 


ΙΙ. Μετάφραση

Νέοι άγγλοι ποιητές. Θεσσαλονίκη, 1945.

F.G. Lorca, Δύο Ωδές · Ωδή στον Salvador Dali · Ωδή στον Walt Whitman · Απόδοση Κλείτος Κύρου & Μανώλης Αναγνωστάκης. Θεσσαλονίκη, 1948.

F.G. Lorca & R. Alberti, Μοιρολόι για τον Ιγνάτιο Σάνχεθ Μεχίας. Θεσσαλονίκη, εκδ. Ποιητικής Τέχνης, 1950.

A. Mac Leish, Η Πύλινη υδρία. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Νέα Πορεία, 1958.

G. Apollinaire, Ζώνη. Θεσσαλονίκη, έκδοση περ. Νέα Πορεία, 1962.

F.G. Lorca, Σαν περάσουν πέντε χρόνια. 1962.

Eliot, Η Τετάρτη των Τεφρών. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1965.

B. Cendrars, Η πρόζα του Υπερσιβηρικού και της μικρής Ιωάννας της Γαλλίας. Αθήνα (;), Δίφρος (ανάτυπο από το περ. Καινούρια Εποχή), 1965.

G. Apollinaire, Ποιήματα · Μεταφράσεις Φανής Κισκήρα, Τόλη Καζαντζή και Κλείτου Κύρου. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περιοδικό Διαγώνιος, 1967.

Eliot, Η Τετάρτη των Τεφρών και Τα τραγούδια του Άριελ. Θεσσαλονίκη, 1971.

Auden, Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, 1973.

A. Mac Leish, Ποιήματα. 1973.

Ξένες φωνές. Αθήνα, Κέδρος, 1979.

Έλιοτ Τ.Σ., Τέσσερα κουαρτέτα. Θεσσαλονίκη, έκδοση της Διαγωνίου, 1981. Τζων Φορντ, Κρίμα που είναι πόρνη. Αθήνα, Νεφέλη, 1986.

Έλιοτ Τ.Σ., Burnt Norton. Αθήνα, έκδοση της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών εκτός εμπορίου με δέκα εικόνες του Γ.Σκαράκη, 1988.

Έλιοτ Τ.Σ., Ρημαγμένη γη. Αθήνα, Ύψιλον, 1990.

Μάρλοου Κρίστοφερ, Δόκτωρ Φάουστους. Αθήνα, Άγρα, 1990.

Σέλλευ Μπυς Πέρσυ, Οι Τσέντσι. Αθήνα, Άγρα, 1993.

ΙΙΙ. Συγκεντρωτικές εκδόσεις

Έλιοτ Τ.Σ., Η Τετάρτη των τεφρών - Τα τραγούδια του Άριελ - Τέσσερα κουαρτέτα. Αθήνα, Ρόπτρον, 1988.
Εν όλω·Συγκομιδή 1943-1997. Αθήνα, Άγρα, 1997.